Τρίτη 9 Οκτωβρίου 2012

Το τελευταίο παιδομάζωμα ( Νάουσα 1705)



Στα 1704 ο αριθμός των απελπισμένων πού παίρνουν τον δρόμο προς τα βουνά και προς την ανταρσία μεγαλώνει. Όπως αναφέρει σουλτανικό φιρ­μάνι, «ληστές και κακοποιοί» εμφανίζονται από την Αδριανούπολη ως το Βελιγράδι, και από την Θεσσαλονίκη ως την Λάρισα , ανωμαλία πού δεν ήταν δυνατόν να δημιουργηθεί χωρίς την ανοχή, άλλα και την συμμετοχή των αρματολών. Το τι οι Έλληνες αρματολοί παίρνουν θέση σιγά σιγά στο πλευ­ρό του λαού φαίνεται καθαρά και από το παρακάτω χαρακτηριστικό επεισόδιο πού διαδραματίστηκε στις περιοχές Βέροιας και Νάουσας.
Συγκεκριμένα στην Νάουσα παρουσιάστηκε κατά τις αρχές Απριλίου 1705 ο σιλιχτάρης (αξιωματικός των ιππέων της φρουράς του σουλτάνου) Αχμέτ Τσελεμπή με την εντολή να στρατολογήσει από την περιοχή αυτή 50 νέους γενιτσάρους, «κατά το κρατούν παλαιόν έθιμο». 
Όταν όμως δήλωσε τον σκοπό της άφιξής του, οι Ναουσαίοι, με επικεφαλής τον αρματολό του τό­που Ζήση Καραδήμο και τούς δυο γιους του Βασίλη και Δημήτρη, ξεσηκώ­θηκαν εναντίον του φωνάζοντας «εμείς δεν παραδίνουμε τούς γιους μας στους μουσουλμάνους» και ερεθισμένοι από την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα που δη­μιουργείται σε τέτοιες περιστάσεις σκοτώνουν τον σιλιχτάρη και τούς δυο μουσουλμάνους συνοδούς του. Κατόπιν σχημάτισαν ένα σώμα με περισσό­τερους από 100 άνδρες, ύψωσαν την σημαία της ανταρσίας και άρχισαν να διατρέχουν τα βουνά και τις πεδιάδες των καζάδων Βέροιας και Νάουσας λη­στεύοντας και σκοτώνοντας τούς μουσουλμάνους της υπαίθρου. Αμέσως μετά την είδηση της ανταρσίας συγκροτείται καταδιωκτικό απόσπασμα από 800 εκλεκτούς μάχιμους μουσουλμάνους με επικεφαλής τον βοεβόδα της Βέ­ροιας Μουχαρέμ αγά και τον μπουλούκμπαση της ίδιας πόλης Ρετζέπ αγά. Το απόσπασμα αυτό καταδιώκει τούς αντάρτες και κατά τα μέσα Ιουνίου κατορθώνει να τούς περισφίξει στα στενά της Αράπιτσας έξω από την Νά­ουσα. Στην μάχη πού έγινε ό Ζήσης Καραδήμος πέφτει νεκρός, χτυπημένος από τέσσερις σφαίρες σε διάφορα μέρη του σώματος του, ενώ οι δυο γιοί του, μαζί με άλλους έξι άνδρες, πιάνονται αιχμάλωτοι και οδηγούνται στην Βέ­ροια. Εκεί προσάγονται στο ιεροδικείο, πού συγκαλείται έκτακτα και το όποιο απαρτίζουν οι ιεροδικαστές Βέροιας και Νάουσας, οι βοεβόδες και οι λοιποί πρόκριτοι και ισχυροί του τόπου. Κατά την πορεία της δίκης οι επαναστάτες με θάρρος ομολόγησαν τις πράξεις τους και βροντοφώνησαν τις φράσεις πού έχει και το σχετικό τουρκικό έγγραφο. «Είμαστε στ' αλήθεια αρματολοί (εδώ φαίνεται πώς έχει την έννοια του κλέφτες) και διακηρύττουμε τα φρονήματά μας». Ή παραπάνω φράση δείχνει πια καθαρά πώς οι έννοιες αρμα­τολός και κλέφτης είναι ρευστές και σχεδόν ταυτόσημες.
Οι Τούρκοι καταδίκασαν όλους σε απαγχονισμό και ανέθεσαν στον βοεβόδα Μουχαρέμ πασά να εκτελέσει την ποινή. Κατόπιν διατάχθηκε ο Ρετζέπ αγάς να κόψη τα κεφάλια του Καραδήμου και των γιων του, να τα διαπομπεύσει στους δρόμους της πόλης και να τα στείλει στο διβάνι της Θεσσα­λονίκης. Ο βοεβόδας Μουχαρέμ αγάς και ο μπουλούκμπασης Ρετζέπ αγάς δέχθηκαν σημαντικά χρηματικά δώρα, ό πρώτος 10.000 γρόσια και ό δεύτε­ρος 5.000. Επίσης το διβάνι Θεσσαλονίκης μοίρασε 30.000 γρόσια στους άνδρες του καταδιωκτικού αποσπάσματος. Οι Τούρκοι φαίνεται ότι αιχμαλώ­τισαν και πούλησαν σαν σκλάβους ορισμένους Ναουσαίους, 40 άνδρες και 29 γυναίκες. Οι Ναουσαίοι αυτοί θα κρίθηκαν ασφαλώς ως πρωταίτιοι για την εξέγερση του λαού εναντίον των Τούρκων υπαλλήλων και για τον φόνο τους.
Είναι άγνωστο αν υστέρα από τα γεγονότα αυτά επέμενε ό σουλτάνος στην στρατολογία των 50 υποψήφιων γενιτσάρων από την Νάουσα, γιατί στα τουρκικά έγγραφα του ιεροδικείου Βεροίας δεν βρέθηκε καμιά σχετική διαταγή του σουλτάνου ή του μπεηλέρμπεη της Ρούμελης. Φαίνεται ότι τα δραματικά εκείνα γεγονότα της Νάουσας στα 1705 αποτελούν και τον επίλογο της ιστορίας του παιδομαζώματος στην οθωμανική αυτοκρατορία .

Δεν υπάρχουν σχόλια: