1383 -1403 : Υποταγή της Θεσσαλονίκης στους Τούρκους και πρώτη τουρκοκρατία.

Το 1383 οι Τούρκοι, με επικεφαλής το στρατηγό Χαϊρεντίν, εμφανίστηκαν έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης και άρχισαν να την πολιορκούν.

Ο τότε διοικητής της πόλης Μανουήλ Παλαιολόγος (μετέπειτα αυτοκράτορας Μανουήλ Β') είχε καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να οργανώσει όσο καλύτερα μπορούσε την άμυνα. Ανάμεσα στα άλλα, απαλλοτρίωσε και πολλά εκκλησιαστικά κτήματα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Εκκλησίας.

Η Θεσσαλονίκη άντεξε στην πολιορκία των Τούρκων τέσσερα χρόνια. Στο διά­στημα αυτό ο Μανουήλ προσπάθησε να εξασφαλίσει κάποια βοήθεια από τους χρι­στιανούς της Δύσης (Βενετία, Πάπα) χωρίς αποτέλεσμα. 

Το χειρότερο όμως ήταν ότι οι Θεσσαλονικείς είχαν αρχίσει να χάνουν τις ελπίδες και το θάρρος τους και επικρά­τησε ανάμεσα τους ένα κλίμα ηττοπάθειας.

Ο Μανουήλ αναγκάστηκε τότε να φύγει εγκαταλείποντας την πόλη, που τελικά παραδόθηκε στους Τούρκους το 1387 κι έγινε, μετά από συμφωνία, φόρου υποτελής στο σουλτάνο (Μουράτ Α'). Πιθανόν τότε να εγκαταστάθηκε και τουρκική φρουρά στην ακρόπολη. Κατά τους όρους πάντως της συμφωνίας διατήρησε κάποια προνόμια, όπως την ελεύθερη άσκηση της λατρείας καθώς και την τοπική της αυτοδιοίκηση.

Το σχετικά προνομιακό αυτό καθεστώς που είχαν ανεχθεί οι Τούρκοι για τη Θεσσαλονίκη διατηρήθηκε ως το 1391. Τότε το κατάργησε ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Α', που ενσωμάτωσε την πόλη στο οθωμανικό κράτος. Το 1395 μάλιστα έγινε στη Θεσ­σαλονίκη, όπως και σε άλλες περιοχές που είχαν κατακτήσει οι Τούρκοι, παιδομάζωμα.

Το 1402 οι Τούρκοι νικήθηκαν από τους Μογγόλους του Τιμούρ Λεγκ (Ταμερλάνου) στη μάχη της Άγκυρας. Το οθωμανικό κράτος διαλύθηκε προσωρινά και ανάμεσα στους διαδόχους του Βαγιαζήτ ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος. Από την κατάσταση αυτή που δημιουργήθηκε φρόντισε να επωφεληθεί ο αυτοκράτορας Μα­νουήλ Β'. Υποσχέθηκε να βοηθήσει έναν απ' τους γιους του Βαγιαζήτ, το Σουλεϋμάν, κι αυτός του παραχώρησε, το 1403, τη Θεσσαλονίκη που ενσωματώθηκε και πάλι στο βυζαντινό κράτος.

Αυτό ήταν το τέλος της πρώτης τουρκοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, που κράτησε δεκαέξι χρόνια.