Γλώσσα Ε:Ενότητα 1,κεφ.3 Η φίλος μας ο άνεμος

Αιολική Ενέργεια

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τους ανέμους εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Το πρώτο μεταφορικό μέσο χωρίς μυϊκή δύναμη ήταν τα ιστιοφόρα. Το επόμενο στάδιο εκμετάλλευσης ήταν οι ανεμόμυλοι. Οι αγρότες χρησιμοποιούν ανεμόμυλους για να αλέθουν το σιτάρι και για να αποστραγγίζουν ή να αρδεύουν τις καλλιέργειες τους. Με την ανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας οι άνθρωποι σταμάτησαν να χρησιμοποιούν τους ανεμόμυλους. Αλλά με την ενεργειακή κρίση, οι μηχανικοί χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες και υλικά, αξιοποιούν και πάλι την ενέργεια των ανέμων, με νέα είδη ανεμόμυλων.

Για την εκμετάλλευση των ανέμων και παλιά και σήμερα, χρησιμοποιούνται ανεμόμυλοι. Οι ανεμόμυλοι όμως σήμερα δεν χρησιμοποιούνται για να αλέθουν σιτάρι ή να αρδεύουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις , αλλά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Όλοι οι ανεμόμυλοι έχουν έλικες με πτερύγια που κινούνται με τον άνεμο που φυσά. Η κατασκευή τους είναι τέτοια, ώστε το σύστημα των πτερυγίων να περιστρέφεται και να είναι πάντοτε αντίθετο στη φορά του ανέμου. Η ταχύτητα του ανέμου είναι συνήθως μικρή και γι’ αυτό είναι δύσκολο να αξιοποιηθεί όλη η ενέργεια που μεταφέρει ο άνεμος. Ακόμα και οι σημερινοί μοντέρνοι και τεράστιοι ανεμόμυλοι παράγουν ηλεκτρική ενέργεια αρκετή μόνο για λίγα σπίτια. Για να παραχθεί η ενέργεια που παράγεται σε ένα απλό σταθμό χρειάζονται χιλιες ανεμογενήτριες.

Οι ανεμόμυλοι

«..Νύχτα μ'άσωτα βιολιά

μέσα στους μισοχαλασμένους μύλους

κρυφομιλούσες με μια μάγισσα

στους κόρφους σου έκρυβες μια χάρη

που ήταν το ίδιο το φεγγάρι...»

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Ο ανεμόμυλος ,από τα πολύ παλιά χρόνια, χρησιμοποιήθηκε από τον άνθρωπο για την άλεση των σιτηρών, δηλαδή για την παραγωγή του βασικότερου είδους της διατροφής του,του ψωμιού.  

Ο ανεμόμυλος για να λειτουργήσει χρειάζεται ως κινητήρια δύναμη τον άνεμο (αιολική ενέργεια). Ο άνεμος είναι μια από τις παλαιότερες φυσικές μορφές ενέργειας που αξιοποίησε από πολύ νωρίς ο άνθρωπος και έπαιξε αποφασιστικό
 ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Τα είδη των ελληνικών ανεμόμυλων

Στην Ελλάδα συναντώνται τέσσερις τύποι ανεμόμυλων. Ο πρώτος τύπος και ο δεύτερος 
προέρχονται απευθείας από τον υδραυλικό τροχό και χαρακτηρίζονται με την κοινή ονομασία ταράλης. Ο τρίτος τύπος, ο αζετροχάρης ή μονόπαντος, είναι σχεδιασμένος για μία μόνο κατεύθυνση του ανέμου. Ο τέταρτος τύπος λέγεται ξετροχάρης και γυρίζει πάντα κάθετα προς τη διεύθυνση του ανέμου. Ο Ξετροχάρης είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος ανεμόμυλου και είναι αυτός που συναντάμε στις Κυκλάδες.

Πρόκειται για ανεμόμυλο που περιστρέφεται ανάλογα με τη διεύθυνση του ανέμου. 

Περιγραφή του ανεμόμυλου

Το κυρίως κτίσμα του μύλου είναι κυλινδρικό και η σκεπή του σαμαρωτή. Ο όγκος του κτίσματος ήταν απαραίτητος για τη σταθερότητα του μηχανισμού ,αφού ήταν εκτεθειμένος σε τόσο μεγάλης έντασης ανέμους.

Μια μικρή πόρτα-η είσοδος του μύλου- οδηγεί σε μια μικρή σκάλα .Οι διαστάσεις του εσωτερικού χώρου είναι τέτοιες, ώστε ο μυλωνάς ούτε να στριμώχνεται αλλά ούτε και να μπορεί να κάνει περιττές κινήσεις.Η μικρή σκάλα καταλήγει στο μηχανισμό του ανεμόμυλου που αποτελείται από ξύλινα μέρη και τις μεγάλες πέτρινες μυλόπετρες.  Οι μυλόπετρες (δυο στρογγυλές πέτρες) βρίσκονται στον πάνω χώρο (κάτω από τη σκεπή) και εκεί άλεθαν. Τις μυλόπετρες τις έφερναν από τη Σαντορίνη, ένα κοντινό νησί των Κυκλάδων.   

Πώς λειτουργεί ο ανεμόμυλος

Χαρακτηριστικό του ανεμόμυλου είναι η φτερωτή που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του άξονα. Είναι ένας μεγάλος κορμός δένδρου τοποθετημένος παράλληλα και αντίθετα με τη φορά του ανέμου. Η φτερωτή έχει αντένες που πάνω σ' αυτές τυλίγονται τα πανιά, τα οποία με τη βοήθεια του ανέμου περιστρέφουν τον άξονα και ο άξονας με τη σειρά του τη μυλόπετρα.

Η μυλόπετρα περιστρέφεται με τη βοήθεια της ρόδας, ενός ξύλινου οδοντικού τροχού 

δηλαδή, που εφάπτεται με την ανέμη. Για να προσανατολιστεί η φτερωτή, τα πανιά δηλαδή,

κάθετα με τη ροή του ανέμου, ο μυλωνάς κάνει το ντριτσάρισμα: με λοστό που τοποθετείται 

σε κατάλληλες τρύπες επιτυγχάνεται η στροφή.

Η ταχύτητα της περιστροφής εξαρτάται απ' την επιφάνεια των πανιών. Το φρενάρισμα γίνεται με τη βοήθεια ενός χοντρού σχοινιού,του σοκαρόσχοινου,

 που είναι δεμένο στέρεα γύρω από τον άξονα.

Το σιτάρι (ή το κριθάρι κ.τ.λ.) τοποθετείται στην κοφινάδα, που είναι σαν ξύλινο χωνί,
η οποία συνδέεται με τον «ταϊστή» , μια σέσουλα που οδηγεί το σιτάρι στη μυλόπετρα. Το 
αλεσμένο σιτάρι, το αλεύρι, συγκεντρώνεται σε τσουβάλια ή στην αλευροκασέλα.

Η δουλειά του μυλωνά

        Σε κάθε μύλο εργαζόταν ένας μόνο άνθρωπος: ο ιδιοκτήτης. Τον έλεγαν μυλωνά. Αυτός ανέβαζε ένα-ένα τα σακιά με το σιτάρι ή το κριθάρι από τα σκαλάκια στο πάνω μέρος του μύλου, για να τ' αλέσει και να βγάλει αλεύρι.Όταν δε φυσούσε, οι μύλοι δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν. Εκείνες τις μέρες όμως που είχε δυνατό αέρα, δούλευαν ώρες πολλές, ακόμα και τη νύχτα. Βέβαια, όταν δεν είχαν σιτάρι ή κριθάρι ν' αλέσουν, τότε έδεναν τα πανιά, για να μην γυρνάνε και σπάσουν. Ο μυλωνάς δεν πληρωνόταν με χρήματα, αλλά με αλεύρι, ανάλογα με τη ποσότητα που άλεθε. Αυτός με τη σειρά του το πουλούσε σε όσους κατοίκους δεν καλλιεργούσαν σιτάρι ή κριθάρι, δεν είχαν δηλαδή δικό τους αλεύρι.

Η  παρουσίαση από το Γ. Σουδία

View more presentations or Upload your own.